التبرک

التبرک اثرى است كلامى به زبان عربى، تألیف آیت‌الله على احمدى ميانجى از عالمان معاصر شيعه كه به بررسى يكى از موضوعات مهم مورد گفتگو ميان مسلمانان يعنى جواز تبرک جستن به قبر پيامبر اكرم صلى‌الله‌عليه‌وآله‌و‌سلم و ساير بندگان صالح و شايسته خداوند و توسل بدانها و استشفاع از آنان اختصاص يافته است.

* به اعتقاد نویسنده مسأله تبرک به آثار انبياء و اولیاء الهى و بندگان صالح خداوند چه بسا جزء ضروريات اولیه اسلامی‌باشد كه به هيچ وجه نمى توان در آن شك و ترديد نمود.از اين رو مى بينيم جز گروهى اندك كه دنباله رو مروان و مروانيان هستند و از اين امر ممناعت به عمل آورده، آن را بدعت و منافى با توحيد و همطراز با شرك و كفر ميشمارند، اكثر مسلمانان به اين امر اهتمام دارند و به اين آثار تبرک مى جويند.ديدگاه اين گروه اندك و شبهاتى كه در مورد جواز تبرک به آثار انبياء و اولیاء مطرح می‌كنند باعث بروز اختلاف ميان مسلمانان شيعه و اهل سنت شده است و مؤلف در جهت حل اين اختلاف و جلوگيرى از بروز و ظهور برخى مشكلاتى كه به وحدت مسلمانان منجر می‌شود به نگارش اين اثر پرداخته است.

* مؤلف در اين باره می‌نويسد:

پس از آنكه با كتابى كه يكى از علماى مكه مكرمه با عنوان «تبرّك الصحابة بآثار الرسول صلى‌الله‌عليه‌وآله»آشنا شدم كه مؤلف در آن به طرز بديعى به معرفى روش عملى صحابه پيامبر در تبرک به آثار نبوى پرداخته و پيامبر اكرم نيز عمل آن را تاييد و تقرير فرموده، به نگارش اين اثر مبادرت ورزيدم.

مؤلف در اين اثر به بيان مواردى كه صحابه پيامبر اكرم چه در زمان حيات ايشان و چه بعد از رحلت ايشان نه تنها به وجود مقدس ايشان، بلكه به خاندان پاک حضرت و نيز عالمان و صالحان از امت پيامبر تبرک جسته و درخواست شفا و شفاعت كرده‌اند، پرداخته و اوامر نبوى را در زمينه جواز اين امر بلكه ترغيب و تشويق مسلمانان به تبرک جستن به آثار اين وجودات نورانى يادآور شده است.

مؤلف در اين اثر اخبار و احاديثى زائد بر اخبارى كه در كتاب مذكور آمده، گردآورده و به تحقيق و بررسى بيشترى درباره آنها پرداخته است.

*

كتاب حاضر مشتمل بر دو فصل به شرح ذيل است:

فصل اول به بررسى نصوص و رواياتى اختصاص يافته كه در آنها از تبرک صحابه پيامبر و تابعين به آثار نبوى سخن به ميان آمده است.برخى عناوين اين فصل عبارت است از:

تبرّكهم في تحنيك الأطفال

التبرّك بمسّه ومسحه صلى‌الله‌عليه‌وآله

أسماء الذين مسح رسول اللَّه صلى‌الله‌عليه‌وآله رؤوسهم وبرّك عليهم

التبرّك بشرب دمه صلى‌الله‌عليه‌وآله

تبرک الصحابة بفضل وضوئه وسؤره

التبرُّك بشعره صلى‌الله‌عليه‌وآله

التبرّك بمنبره صلى‌الله‌عليه‌وآله

التبرّك بقبره صلى‌الله‌عليه‌وآله

الاستشفاع بقبره صلى‌الله‌عليه‌وآله

تبرّك الصحابة والتابعين بقبور الصالحين وجنائزهم

و…..

فصل دوم كتاب به بررسى موضوع جواز يا عدم جواز تقبيل(بوسيدن) از جهت شرعى پرداخته شده است.مؤلف در اين فصل ابتدا به سه نوع بوسيدن اشاره مى‌كند:

بوسيدن از روى شهوت و غريزه جنسى.
بوسيدن از روى عطوفت و مهر.
بوسيدن به قصد تكريم و احترام مثل بوسيدن دست يا پا و سر نبى يا وصى و يا پدر و مادر و استاد و عالم ربانى.
سپس يادآور می‌شود كه همين قسم اخير است كه مورد اختلاف و معركه آراء است؛ برخى آن را جايز و برخى كفر و شرك مى دانند.مؤلف برای اثبات جواز نوع سوم بوسيدن به مواردى از سيره پيامبر اكرم و صحابه ايشان اشاره مى‌كند.برخى عناوين مورد بحث در اين فصل به شرح ذيل می‌باشد:

الأخبار الدالّة على تقبيل النبي صلى‌الله‌عليه‌وآله أهل‌بيته

تقبيله صلى‌الله‌عليه‌وآله عليّاً

تقبيله صلى‌الله‌عليه‌وآله فاطمة عليهاالسلام

تقبيله صلى‌الله‌عليه‌وآله الحسن والحسين وإبراهیم

تقبيله صلى‌الله‌عليه‌وآله عشيرته

تقبيله صلى‌الله‌عليه‌وآله أصحابه وهم أحياء

تقبيله صلى‌الله‌عليه‌وآله أصحابه بعد موتهم

تقبيل الصحابة والتابعين بعضهم بعضاً وهم أموات

تعظيم قبور الأنبياء والأئمّة والصالحين وتقبيلها

و….