ینابیع الموده لذوی القربی

کتاب «ینابیع الموده لذوی القربی» تألیف قندوزی حنفی و تحقیق سید علی جمال اشرف الحسینی توسط «انتشارات اسوه» در چهار جلد به چاپ رسیده است.

ينابيع المودة لذوي القربی كتابى است در زندگانى اهل‌بيت پيامبر(ص)، به‌خصوص حضرت على(ع) كه توسط قندوزى يكى از عالمان اهل سنت در قرن سيزدهم هجرى نوشته شده است. مؤلف، هدف خود را از تأليف اين كتاب، اداى دين به پيامبر دانسته است؛ زيرا خداوند، دوستى نزديكان آن حضرت را مزد رسالت او مى‌داند.

اين كتاب بدون آنكه تنظيم خاص و فصل‌بندى كاملى داشته باشد، مطالبى را درباره مناقب اميرالمؤمنين على(ع) و چند تن از اهل‌بيت پيامبر، مانند امام حسن و امام حسين و امام عصر نقل كرده است.

قندوزى كتاب خود را بر اساس منابع مهم اهل سنت نوشته است. برخى از اين منابع عبارتند از: صحاح سته، مناقب ابونعيم، مناقب ابن مغازلى، فرائد السمطين، مناقب خوارزمى.

محتوا

در چاپ چهار جلدى كتاب، مجلد چهارم به فهرست‌ها اختصاص دارد. جلد اول مخصوص حضرت على(ع)، جلد دوم ادامه مطالب جلد اول به‌اضافه رواياتى در فضيلت حضرت زهرا و حضرت خديجه و امام حسن(ع) و جلد سوم باز هم درباره اهل‌بيت و حضرت مهدى است.

شيوه مؤلف، نقل از منابع پيش از خود است. مجموع ابواب كتاب، يك‌صد باب است كه هر باب به موضوع خاص يا مطالب كتابى خاص مى‌پردازد. هرچند قندوزى از منابع مختلف و متعددى استفاده كرده و روايات خود را به آن كتب استناد داده و نام آنها را هم آورده است، ليكن در بخش‌هايى كه يك باب را به كتاب خاصى اختصاص داده از آثار زير بهره برده است: مقتل ابومخنف، الصواعق المحرقة، فصل الخطاب خواجه پارسا نجارى، درة المعارف بسطامى، الدر المنظم محمد بن طلحه حلبى، المطالب العالية، المحجة في ما نزل في القائم الحجة و آثارى از اين دست كه بسيارى از آنها جزو منابع كهن و معتبر بشمار نمى‌روند. مؤلف در موارد زيادى يك روايت را تكرار كرده است.

در مجموع، كتاب ينابيع، به بخشى از زندگانى اهل‌بيت و آن‌هم مناقب آنان و از ميان ايشان حضرت على(ع) مى‌پردازد و همه مطالب او جمع‌آورى روايات پيشينيان است و چنان‌كه گفته شد ترتيب و تنظيم خاصى در كتاب ديده نمى‌شود؛ مثلاًدر بين نقل فضائل على(ع) باب ديگرى درباره فضائل همه اهل‌بيت آورده و دوباره به مهدى پرداخته است. قندوزى در تأليف اين اثر از منابع شيعه نيز استفاده كرده است. از اينكه مطالبى درباره حروف و خواص آنها بيان مى‌كند، پيداست كه مؤلف علاقه‌اى به اين موضوعات داشته است.