پاسخ به پرسش هایی پیرامون مجازات های اسلامی و حقوق بشر

«مجازات‌هاى اسلامى و حقوق بشر» تأليف آيت الله حسینعلی منتظری است كه در آن به پرسش برخى از انديشمندان فقه و حقوق در مورد كيفيت برخى از مجازات‌هاى شديد در اسلام كه به ظاهر با حقوق بشر منافات دارد پاسخ داده شده است.

انگیزه تألیف

پاسخ به شبهات دينى مربوط به مجازات‌هاى اسلامى و ارتباط و چالش‌هاى آن با مسائل حقوق بشر كه امروزه در محافل علمى و حقوقى داخل و خارج كشور مطرح است، انگيزه تأليف اين كتاب مى‌باشد.

ساختار

در هر بخش از كتاب سؤالات يكى از پژوهش‌گران عرصه فقه و حقوق در مورد علت و كيفيت مجازات‌هاى سنگينى مانند اعدام و سنگ‌سار مطرح و پاسخ‌هاى مستدل نويسنده نيز پس از طرح سؤال بيان گرديده است.

محتوا

در ابتداى كتاب به بحث در باره دیات و ضرورت بحث از آن با توجه به مقتضيات زمان پرداخته شده و ماهيت ديه در فقه مذاهب اسلامى و فلسفه تشريع آن در شرع مقدس اسلام تبيين گرديده است. آن‌گاه نحوه محاسبه و تعيين ديه در عصر كنونى مطرح شده و شيوه جبران خسارت‌هاى زايد بر ديه و مسئوليت عاقله در پرداخت ديه و علت مضاعف شدن مقدار ديه در ماه‌های حرام مورد بحث قرار گرفته است.
سؤالات مربوط به دیه و عرفى شدن آن، مسايل مربوط به حدود و قصاص و لزوم تخصصى شدن و عرفى شدن ديه، قصاص و حد با توجه به مقتضيات عصر كنونى از محورهاى مهم بحث در اين نوشتار است.
پاسخ به سؤالاتى در مورد ماهيت ديه و كيفيت پرداخت و شبهات مربوط به كيفيت محاسبه و مقدار آن اولين بخش از سؤالات است كه نگارنده با مستندات فقهى (عقلى و نقلى) به تحليل ماهيت ديه پرداخته و اشكالات وارد بر اصل بودن شتر در تعيين مقدار ديه، شبهه ضمان عاقله، فلسفه تغليظ ديه در ماه‌هاى حرام و نسبت بين مقدار ديه و ارزش‌هاى مادى و معنوى انسان را پاسخ گفته است.
قسمت بعدى سؤالات در باره عدالت در اسلام، اهميت كرامت انسان، عدم ارزش‌گذارى انسان در ديه، نسبت بين ديه و خشونت، مكاتب مختلف و تزاحم حقوق، رابطه صلح و حقوق اجتماعى انسان، حقوق بشر و كرامت انسان، هدف اصلى از مجازات‌هاى اسلامى، تحولات اجتماعى و تغيير موضوع بعضى از مجازات‌هاى اسلامى، تحولات اجتماعى و تغيير موضوع بعضى از مجازات‌ها، اسلام و صلح دائمى با كفار، معناى جهاد ابتدایی و جهاد دفاعى، انتحار و حکم شرعی آن و انواع جهاد دفاعى است كه توسط نگارنده پاسخ آنها مطرح شده است.
در بخش بعدى پاسخ پرسش‌هايى در باره مسائلى مانند معيار ثابت يا متغير بودن احکام شرع، عدم اجراى حد در صورت وهن اسلام علنى بودن مجازات اسلامى، عدم جواز استفاده از مجازات شديد و عدم جواز هتك كرامت انسانى در اجراى حد و تعزیر بيان شده است.
پاسخ به پرسش‌هايى پيرامون رجم يا سنگ‌سار و تحليلى از مفاد آيات قرآنى در مورد حكم شرعى شلاق و سنگ‌سار از مباحث پايانى است. در اين قسمت هم‌چنين سؤالاتى در مورد شرايط صدق زناى محصنه، حق فرار از رجم، دفن كردن مجرم هنگام رجم، عدم فعليت حكم رجم در شرايط خاص، ابقاى حكم رجم در اسلام و بردگى به عنوان مانعى از تحقق احصان مطرح و پاسخ مستدل نگارنده نيز بيان شده است.