معجم احادیث الامام المهدی علیه السلام

معجم أحاديث الإمام المهدي عليه‌السلام مجموعه‌اى است در 8 جلد به زبان عربى درباره امام مهدى(ع)، موسوعه حاضر حاصل كار گروهى از پژوهشگران «مؤسسه معارف اسلامى» قم است كه زير نظر حجت‌الاسلام شيخ على كورانى تهيه گرديده است.

پژوهشگران اين موسوعه عبارتند از آقايان: محمدجعفر طبسى، محمدجواد طبسى، سيد صالح مدرسى، نجم‌الدين طبسى، عبادالله تهرانى، عزت‌الله مولائى، حامد عبدالخالق، محمدامين پورامينى.

ساختار

مجموعه حاضر در هشت جلد تنظيم گرديده است: جلد نخست مشتمل بر سخن ناشر «مؤسسۀ المعارف الاسلامىۀ» و نيز مقدمه هيئت علمى بر چاپ اول و دوم كتاب مى‌باشد. جلد اول و دوم و سوم اين مجموعه، به احاديث نبوى و جلد چهارم تا ششم آن به احاديث ائمه(ع) و نيز توقيعات حضرت مهدى(ع) اختصاص داده شده است.

جلد هفتم نيز به رواياتى اختصاص يافته كه طى آن‌ها ائمه(ع) آياتى را به امام مهدى(ع) تأويل و تفسير نموده‌اند.

جلد هشتم هم حاوى فهرست‌هاى اين مجموعه است.

گزارش محتوا

اين موسوعه حاوى 1861 حديث از احاديث و روايات منقول از پيامبر اكرم و ائمه عليهم‌السلام درباره مهدى موعود(ع) و مسائل مربوط به زندگى و غيبت ايشان است كه بر اساس 400 منبع از منابع و مصادر روايى شيعه و اهل سنت ساماندهى شده و در آن پس از نقل هر حديث، نخست به شرح و بيان مفردات و لغات آن پرداخته شده و سپس تمام مصادر آن همراه با اختلاف نسخ و منابع به طور مفصل بيان شده است.

لازم به ذكر است، آن چه در اين كتاب گردآورى شده، تمام احاديثى نيست كه در آن‌ها به ضرورت وجود امام در هر زمانى تصريح شده و يا در آن‌ها به نام‌هاى ائمه دوازده‌گانه و از جمله امام مهدى(ع) تصريح گرديده است؛ بلكه تنها نمونه‌اى از آن‌ها انتخاب گرديده و در اين موسوعه فراهم آمده است.

در اين كتاب، در غالب موارد متن حديث از قديمى‌ترين منبع نقل گرديده؛ به جز مواردى كه به منبع قديمى‌تر دسترسى نبوده و يا دليلى براى نقل از منبع متأخرتر وجود داشته است. همچنين منابع هر حديث بر اساس ترتيب زمانى، مرتب گرديده و براى اين منظور سال درگذشت مؤلف منبع، ملاك تقدم و تأخر قرار گرفته و چنانچه در سال درگذشت مؤلفى اختلاف نظر وجود داشته به ظن و نيز قرائن موجود بسنده شده است. همچنين منابع شيعى و سنى از يكديگر تفكيك شده است.

نويسندگان مجموعه حاضر، براى احاديث وارده شماره مسلسلى را در نظر گرفته‌اند. از اين رو احاديث نبوى اين مجموعه بالغ بر 560 مورد و بقيه احاديث بيش از 1300 مورد است.

علاوه بر اين در نقل احاديث تسلسل منطقى آن‌ها نيز مدنظر قرار گرفته بدين معنا كه ابتدا احاديث مربوط به مرحله قبل از ظهور، سپس احاديث مربوط به شخصيت حضرت مهدى(ع) و…ذكر گرديده است.

وضعیت کتاب

مجموعه حاضر فاقد پاورقى است. هر يك از مجلدات كتاب در انتهاى خود فهرست مطالب را در برگرفته و جلد هشتم آن به فهرست‌ها اختصاص يافته و مشتمل بر فهرست‌هاى ذيل مى‌باشد:

فهرست آيات، أعلام و كنيه‌ها و القاب اهل‌بيت و نيز انبياء و اوصياء(ع)، احاديث، موضوعات، أعلام و كنيه‌ها و القاب خلفا و پادشاهان و نيز مردان و زنان، اقوام و فرق و گروه‌ها و طوائف، ملل و نحل، فرشتگان و جنّيان، احكام فقهى، فتنه‌ها و جنگ‌ها و وقايع بزرگ، اماكن، ابزار و آلات جنگى، جوارح و اعضاء، بيمارى‌ها، خوردنى‌ها و نوشيدنى‌ها، لباس‌ها، زمان‌ها، سال‌ها، ارقام و اعداد، ستارگان و برج‌ها، حيوانات و پرندگان و حشرات، درختان و ميوه‌ها و گياهان، سنگ‌ها و معادن، كوه‌ها و جزيره‌ها، درياها و رودها و چاه‌ها، اشعار و فهرست منابع.