مفتاح السعاده فی شرح نهج البلاغه

کتاب «مفتاح السعاده فی شرح نهج البلاغه»، نوشته محمد تقی نقوی قاینی، کتابی به زبان عربی است. این اثر توسط انتشارات قائن و در 18 جلد به چاپ رسیده است.

مفتاح السعادة في شرح نهج‌البلاغة اثر محمدتقى نقوى قائنى خراسانى از علماى معاصر است كه به زبان عربى، شرحى ادبى بر كتاب نهج‌البلاغه سيد رضى نوشته است.

ساختار

در جلد اول، مقدمه‌اى بر كتاب نوشته و سپس به ترتيبى كه در كتاب نهج‌البلاغه سيد رضى است به شرح جملات اميرالمؤمنين تا پايان نهج‌البلاغه پرداخته است.

محتوا

در ابتداى هر خطبه يا متن نهج‌البلاغه ابتدا چند جمله از متن نهج‌البلاغه ذكر شده و سپس لغاتى كه نياز به شرح داشته باشد آمده، آن گاه به شرح آن عبارت پرداخته است.

وى با آوردن لفظ «و قوله»، عبارت نهج‌البلاغه را ذكر كرده و سپس به توضيح مطالب خود پرداخته است.

وى در كتاب از نظرات شارحان و نويسندگان ديگر نيز استفاده نموده است و در مواقعى اقوال شارحان و مفسران در بعضى عبارت را اشاره مى‌كند.

در نجف تصميم گرفته بود، شرحى بر نهج‌البلاغه بنويسد؛ در قائن مى‌خواست عهد خود را عملى كند. شرح را به فارسى شروع كرد. سه چهار جلدى هم پيش رفت و بعد كه منتقل شد به تهران، از اينكه آن شرح فارسى را ادامه دهد، منصرف شد و شرح فعلى را شروع كرد كه به زبان عربى است.

با فراز و نشيب‌هايى كه در تهران داشت، آن را ادامه داد.

كتاب شامل 18 جلد است كه هر جلد بين 500 تا 600 صفحه است.

مؤلف زمانى كه اواخر كار نهج‌البلاغه بود، به قم خدمت آقاى گلپايگانى رفته، كه البته با ايشان خيلى آشنايى نداشت. از جلدهاى سابق براى ايشان برده بودند. آیت‌الله گلپايگانى به وى گفتند، اگر شما يك كارى هم بكنيد، بد نيست. گفتد چه كار؟ گفتند: همان طور كه نهج‌البلاغه را تحقيقى و مبسوط شرح كرده‌ايد، براى قرآن همچنين تفسيرى بنویسید. گفت عمر ما كفاف اين كار نمى‌دهد. الان حدود 16 تا 17 سال است كه كار نهج‌البلاغه را انجام مى‌دهم. آن هم همين قدر مدّت مى‌خواهد. فرمودند، عمر دست من و شما نيست. شما كارتان را شروع كنيد؛ تا هر جا كه پيش برويد. نيّتتان كه خير باشد، ثوابش هست.

مجلد سيزدهم از مجموعه‌ى مفتاح‌السعاده فى شرح نهج‌البلاغه شرح عربى نهج‌البلاغه است كه در آن، شارح ضمن درج اصلى كتاب به شرح لغوى، معنايى، مفهومى و محتوايى با استناد به آيات، احاديث، و اشارات علمى پرداخته است. اين مجلد شامل شرح خطبه‌هاى 191 (قاصعه) تا 209 است.

در شمارگان چهارم از اين مجموعه كه به زبان عربى تدوين شده، خطبه‌هاى بيست و چهارم تا پايان خطبه‌ى چهلم از نهج‌البلاغه به همراه معنى خطبه با استناد به آيات و احاديث شرح داده شده است.