من لا یحضره الفقیهرئیس المحدثین ابی‌جعفر الصدوق محمدبن‌علی‌بن‌الحسین بن بابویه القمی

کتابُ مَن لایَحْضُرُهُ الفَقیهُ، ( به معنای کتاب کسی که فقیه در نزدش حاضر نیست) دومین کتاب از کتب اربعه امامیه؛ اثر شیخ صدوق (د ۳۸۱ ق). این کتاب که مجموعه‌ای در حدیث است، در پاسخ به درخواست یکی از شیعیان در بلخ و با هدف گردآوری احادیث صحیح و موثق تألیف شده است تا پاسخگوی نیازهای شرعی کسانی باشد که به فقیه دسترسی ندارند.

کتاب من لایحضره الفقیه، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اثر شیخ صدوق به شمار می‌رود. سبک نگارش آن، سبک رایج در قرون اولیه اسلامی است که فقهای شیعه فقط به روایت و نقل سخنان ائمه(ع) اکتفا می‌کردند. در این کتاب حدود ۶۰۰۰ حدیث گردآوری شده و بر خلاف کتاب کافی، فقط مشتمل بر روایات فقهی است.

من لایحضره الفقیه مجموعه روایات اهل بیت(ع) درباره مسائل فقهی و احکام شرعی است و شیخ صدوق در این کتاب روایات فقهی را که از دیدگاه خود صحیح و معتبر بوده جمع آوری نموده است. درباره تعداد حدیث این کتاب حاجی نوری نوشته است: “احادیث این کتاب ۵۹۶۳ حدیث است که ۲۰۵۰ حدیث آن مرسل است. محدث بحرانی کتاب را شامل ۴ جزء دانسته، که ابواب آن ۶۳۶ یا ۶۶۶ و احادیثش ۵۹۹۸ حدیث است. برخی از مباحث فقهی این کتاب عبارت‌اند از:

+ آب‌ها و طهارت و نجاست آن
+ واجبات نماز و مقدمات آن؛ مانند وضو، غسل و تیمم
+ احکام اموات
+ احکام نماز
+ احکام قضاوت
+ مکاسب
+ احکام ازدواج
+ احکام ارث و….