خصائص امیرالمومنین علی بن ابی طالب

کتاب «خصائص امیرالمومنین علی بن ابی طالب» تألیف ابو عبدالرحمن نسائی و تحقیق محمد کاظم محمودی توسط «مجمع احیای فرهنگ اسلامی» به چاپ رسیده است.

خصائص امیرالمؤمنین علیه‌السّلام ، یکی از آثاری است که عالمان اهل سنت در مناقب و فضائل امیرالمؤمنین علی علیه‌السّلام تالیف کرده‌اند. مؤلف آن نسائی یکی از محدثان بزرگ و صاحب کتاب السنن است.

معرفی اجمالی :

نسائی در این اثر حدود ۲۰۰ حدیث از راویان و محدثان غیر شیعی با ذکر سلسله اسناد آن نقل کرده و به این دلیل نزد حدیث پژوهان و رجال شناسان جایگاهی در خور توجه یافته است. چنانکه ابن حجر می‌گوید: «نسائی در میان صحابه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم تنها به جستجوی احادیثی که در باره مناقب علی علیه‌السّلام است، پرداخته و احادیثی بسیار را که بیش تر آنها دارای اسناد خوب و قابل قبولند، در این کتاب گرد آورد». بنابراین کتاب نسائی همان حقیقتی را نشان می‌دهد که حدیث شناسان بزرگ اهل سنت ؛ مانند ابن حنبل ، اسماعیل قاضی و ابوعلی نیشابوری بر آن معترفند و می‌گویند: «در حق هیچ کدام از اصحاب پیامبر به اندازه امام علی علیه‌السّلام ، فضائل و مناقب، با سندهای خوب نقل نشده است». دانشمندان بزرگ در مهارت نسائی نسبت به شناخت احادیث و رجال ، همداستانند و عده‌ای همچون دارقطنی می‌گوید: «هیچ کس را بر نسائی مقدم نمی‌دارم» و ذهبی می‌نویسد: «نسائی در شناخت احادیث و رجال از مسلم و ابوداود و ترمذی ماهرتر است». البته همه این ستایش‌ها به این معنا نیست که نسائی از خطا مصون باشد و راه برای نقد احادیثی که نقل کرده بسته شود.

محتوا

کتاب خصائص با موضوع پیشگامی علی علیه‌السّلام در اسلام آغاز شده و پس از آن به ذکر ده‌ها حدیث درباره ویژگی‌های آن حضرت از قبیل حدیث ثقلین ، طیر ، رایت ، منزلت ، کسا ، غدیر ، سد ابواب و… پرداخته شده است. آن گاه با ذکر احادیثی در منقبت فاطمه سلام‌الله‌علیهم بحث را ادامه می‌دهد، سپس به شمه‌ای کوتاه از احادیث درباره امام حسن علیه‌السّلام و امام حسین علیه‌السّلام اشاره می‌کند و در پایان عنان سخن را به نبردهای امام علی علیه‌السّلام می‌برد که در آن از پیش گویی‌های رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم درباره حقانیت امام علی علیه‌السّلام ، و سرکشی، انحراف و خروج از دین دشمنان علی علیه‌السّلام ( قاسطین و ناکثین و مارقین ) پرده افکنده است.

***

از کتاب خصائص نسائی حدود ۱۲ نسخه خطی در کتابخانه‌های کشورهای گوناگون دارد و بارها در کشورهای مختلف منتشر شده و به چند زبان نیز ترجمه شده است. جدیدترین تحقیق آن، با بهره گیری از نسخه‌های متعدد توسط محمد کاظم محمودی صورت پذیرفته و در قم منتشر کرده است. این محقق روایات این کتاب را در کتاب‌های دیگر اهل سنت (و در مواردی از کتب شیعه ) به دست آورده و به احادیث این کتاب اعتبار و اتقان بیش تری داده است.