استفتائات امام خمینی (س)مجموعه ده جلدی استفتائات امام خمینی (س)

کتاب «استفتائات امام خمینی (س)» نوشته حضرت امام خمینی (س) که توسط «انتشارات عروج» وابسته به موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) به چاپ رسیده است.

استفتائات امام خمینى(ره)، اثر امام خمینى(ره)، مجموعه استفتائاتى است از معظم‌له كه در ده جلد عرضه شده است.

پس از پيروزى انقلاب اسلامى، سيل استفتائات از داخل و خارج به‌سوى امام(ره) سرازير شده و هيئت استفتا بر اساس مبانى و نظرات امام به آن‌ها پاسخ مى‌داده، سپس على‌رغم مسائل فراوان و مشكلات زياد و دغدغه‌ها و اشتغالات امام(ره)، مورد ملاحظه ايشان قرار گرفته و ارسال مى‌گرديده است و تصویرى از اكثر آن‌ها در دفتر امام(ره) نگهدارى مى‌شد. به این ترتيب آرشيو گسترده و پرتعدادى از سؤالات شرعى مقلدين امام(ره) فراهم آمده است كه در اثر حاضر كه جلد 32 تا 41 موسوعه امام خمینى(ره) مى‌باشد، عرضه شده است.

لازم است درباره استفتائاتى كه در این ده جلد کتاب «استفتائات» وجود دارد، توضيحاتى بيان گردد:

قريب به اتفاق این استفتائات به مقطع پس از پيروزى انقلاب اسلامى ایران مربوط مى‌باشد.
در مجموع، در این ده جلد، تعداد 7424 سند كه حاوى 12837 سؤال مى‌باشد، عرضه شده است.
منبع اصلى استفتائات، اسنادى است كه كپى يا اصل آن در آرشيو مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمینى(ره) موجود بوده است.
تعدادى از استفتائات در مجموعه 22 جلدى صحيفه امام قبلا منتشر شده كه در این مجموعه نيز آورده شده است.
پيش‌تر دفتر انتشارات اسلامى (وابسته به جامعه مدرسين حوزه علمیه قم) سه جلد استفتائات امام(ره) را منتشر كرده است (یک جلد در زمان حيات امام(ره) و دو جلد ديگر پس از ارتحال ايشان). 138 مورد از مجموعه حاضر مربوط به اسنادى است كه در این سه جلد آمده و در آرشيو مؤسسه وجود نداشته است.
در مجله ماهنامه پاسدار اسلام نيز استفتائاتى منتشر شده كه از آن‌ها نيز استفاده شده است.
جواب استفتائات اكثراً توسط هيئت استفتا نگارش يافته و امام(ره) پس از بررسى آن و انجام اصلاحات لازم، پاسخ‌ها را مهر كرده‌اند و گاهى با امضاى ايشان است. این مجموعه، تنها شامل اسنادى است كه مستند به امام(ره) باشد و مستقيماً به نظر ايشان رسيده است و از استفتائاتى كه با مهر دفتر استفتائات ارسال گرديده، گرچه با اذن كلى امام بوده، استفاده نشده است.
تدوین‌كنندگان اثر حاضر در كمال امانت‌دارى، پرسش‌هاى شرعى مؤمنين و پاسخ‌هاى حضرت امام را در اثر حاضر گرد آورده‌اند. غير از مواردى كه اصلاح ویرايشى محسوب مى‌شود و اسامى سؤال‌كنندگان كه موجب انتشار اطلاعات شخصى آن‌ها مى‌گردد، مطلبى حذف نشده است. البته اسامى بعضى از معاريف يا مسئولین يا سؤالات مربوط به نهادهاى حكومتى به‌طور كامل آمده است.
در برخى از استفتائات كه در گذشته منتشر شده است، ناشرين جهت اصلاح عبارت يا تبيين فتوا، در متن پاسخ امام(ره) دست برده و به‌گونه‌اى نشر داده‌اند كه برای خواننده تشخيص تصرفات صورت‌گرفته ممكن نيست و مهر امام(ره) در ذيل متن جديد قرار گرفته است. این مؤسسه بنا بر وظيفه خود همه این موارد را به حالت اولیه خود بازگردانده است.
در برخى موارد، سؤالات مستقيماً از امام(ره) يا دفتر پرسيده نشده، بلكه خطاب به یکى از افراد مرتبط با امام(ره) نوشته شده است و استفتا به‌واسطه آن‌ها به دست ايشان رسيده و پاسخ آن دريافت شده است.
برخى از خصوصيات و ویژگى‌هاى چاپ حاضر پيرامون ترتيب مطالب را مى‌توان در موارد زير، خلاصه نمود:

چينش استفتائات در این مجموعه، بر اساس كتب، ابواب و مسائل «تحرير الوسيلة» مى‌باشد؛ اگرچه درباره برخى از فصول «تحرير الوسيلة»، هيچ استفتائى وجود ندارد.
علاوه بر عناوین موجود در «تحرير الوسيلة»، عناوین ديگرى برای گویايى بيشتر اضافه شده است. استفتائاتى كه ذيل مسائل «تحرير» نبوده و مسئله جديدى محسوب مى‌گرديده، با عنوان‌گذارى جديد در ذيل همان فصل «تحرير» آورده شده است؛ اما استفتائاتى كه ذيل كتب و فصول «تحرير» جاى نمى‌گیرند، در بخش پایانى جلد 10 تحت عناوینى مستقل، آمده است.
گاهى یک استفتا به دو مسئله «تحرير» مربوط بوده است؛ غالباً ً استفتائات موجود میان آن مسائل تقسيم شده و به‌ندرت یک استفتا ذيل هر دو مسئله آورده شده است.
برای اينكه تقدم و تأخر فتاوا از حيث زمان معلوم باشد، تاريخ اسناد، در صورتى كه موجود بوده، حفظ گرديده است.
هر سند مشتمل بر یک يا چند استفتا است. برای هر سند به ترتيب، شماره‌اى مستقل در نظر گرفته شده كه در ابتداى سند، به‌صورت چپ‌چين قرار داده شده است.
هر سند، یک بار به‌طور كامل آمده و در جايى قرار داده شده كه به اولین سؤال آن مربوط بوده است. در این صورت، سؤال اول و سؤالات ديگرى كه به آن فصل مربوط مى‌گرديده، با حروف درشت و باقى سؤالاتى كه در هر سند مربوط به آن فصل نبوده، به‌صورت ريز ثبت شده است.
سؤالاتى كه در ضمن اصل سند با حروف ريز آمده، در جاى مناسب ديگرى با حروف درشت ذكر شده و در ابتداى آن به‌صورت چپ‌چين به شماره سند ارجاع داده شده است. در این صورت، خوانندگان مى‌توانند سؤالات قبل و بعد آن را از اصل سند مطالعه كنند.
هر سؤال داراى شمارنده جداگانه‌اى است كه به ترتيب تا انتهاى مجلدات و در ابتداى آن درج گرديده است.
در این اثر، مقدمه مفصلى از ناشر افزوده شده كه به برخى خصوصيات و ویژگى‌هاى کتاب و نحوه ترتيب مطالب آن، اشاره شده است.

فهرست اجمالى مطالب مجلدات به‌همراه فهرست مطالب هر جلد، در ابتداى همان جلد آمده است. پاورقى‌ها بسيار اندك بوده و در آن‌ها به توضيح مطالب متن پرداخته شده است.