ملحق نهج البلاغه و ترجمه آنبه روایت احمد بن یحیی بن ناقه کوفی (477 - 559 ق)

کتاب «ملحق نهج البلاغه» اثری است که احمد بن یحیی به علاقه مندان امیرالمومنین عرضه کرده است. این کتاب با تصحیح محمدجعفر اسلامی محقق و پژوهشگر، و ترجمه سوسن عباسیان توسط موسسه خیریه رهروان قائم آل محمد به چاپ رسیده است.

تدوین کلمات و خطبه های امیرالمومنین (ع) بعد از شهادت ایشان نیز ادامه پیدا کرد و بسیاری از محدثان عام و خاص به این امر اهتمام ورزیدند. از محدثان شیعه می توان ابوالمنذر هشام بن محمد بن سائب کلبی، مسعده بن صدقه، سید ابوالقاسم عبدالعظیم حسنی، اسماعیل بن مهران و صالح بن ابی حماد را نام برد و از محدثان عامه نیز می توان به محمد بن عمر واقدی و علی بن محمد مدائنی اشاره کرد.

در میانه اتفاقات بزرگ ادبی و حکمی بود که در پایان سده ۴ قمری، عالم و ادیب فرزانه، سید شریف رضی، احادیثی از امیرالمومنین را انتخاب کرده و در کتابی به نام نهج البلاغه گرد آورد. این کتاب نقطه عطفی برای نوشتن شرح و تفسیر کلام امام علی(ع) و نوشتن ملحقات، تذییلات و مستدرکات بر آن شد. اما علما و دانشمندانی بعد از آن، کتاب هایی دیگری از خطبه ها و احادیثی که در نهج البلاغه نیامده بود، تولید کردند. یکی از این علما، احمد بن یحیی بن ناقه است که در میان روایات و خطبات امیرالمومنین، خطبه هایی را انتخاب کرد که در نهج البلاغه نیست. او در ادامه برخی از وصایای پیغمبر اکرم (ص) به امام علی(ع) و نیز برخی از اخبار در فضائل اهل بیت و چندی از ادعیه امام علی(ع) را نیز در این کتاب آورده است.

در قسمتی از این کتاب می خوانیم:

هان! در کلام خداوند عزوجل است حم، عسق. پس از هجده پادشاه از فرزندان عباس، پادشاهان ظالم و ستمگر خواهند بود، حدود خداوند را تغییر می دهند و به شراب روی می آورند و زنان سیاه چشم را به نکاح خود درمی آورند و با دوشیزگان خود را سرگرم می کنند، پس نه فرمان جهادی می دهند و نه مسجدی می سازند و به شیوه پادشاهان قبل از خود عمل می کنند و به ستمگران اقتدا می کنند پس با آنان محشور خواهند شد.

هان! که در کلام خداوند آمده است: المص کتابی است که بر تو نازل شده است. و این فتنه ای است در بصره، و فتنه ای در مسیر مکه، بسیاری از مردم در آن کشته می شوند، و این به خاطر گناهانی است که با دست خود مرتکب شدند و پروردگارت بر بندگان خویش ستمگر نیست.

بدانید که در کلام خداوند تعالی آمده است: الر آنها آیه های کتاب روشن است.

پس از سیصد سال از هجرت فتنه ها یکی پس از دیگری رخ می دهند، جنگها میان قبایل و خانواده ها اتفاق می افتند پس هیچ پنهانی حرمت نخواهد داشت و کسی نیست که بر گرفتاری گشایش کند، و پس از سیصد و سی، سال مصیبت بزرگ خواهد بود، و سال شیون بیوه زنان، فتنه ای در مکه خواهد بود. که بدترین مردم در آن وارد خواهند شد، و در میان رکن و مقام کشته می شوند، و این از آیات روشن و آشکار است و سنگ سپرده شده نزد کسانی برده می شود و در آن هنگام مردم از بازگشت سنگ و پذیرش گواهی ها ناامید می شوند، سپس خداوند آن را به وسیله این عزت و بزرگیتان برمی گرداند و با دست به مسجد اشاره نمود.