موسوعه العلامه الشیخ التسخیری

کتاب موسوعة العلامة الشيخ التسخيري تالیف پژوهشگاه مطالعات تقریبی موفق به دریافت جایزه ويژه بخش سپاس جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد.

معرفی:

آیت‌الله تسخيری یکی از شخصیت‌های بزرگ جهان اسلام است که با شناخت عمیق از آموزه‌های دینی تلاشی گسترده در تحکیم مبانی امت اسلامی انجام داد وی با نگارش ده‌ها کتاب و مقاله در تبیین مشترکات بین مذاهب اسلامی و تقریب بین آنها تأثیر بسیار زیادی گذاشت.

او نگاهی فراگیر و عمیق به مسائل فرهنگی و اجتماعی جهان اسلام داشت و جهان اسلام و جامعیتی کم نظیر در موضوعات مختلف علوم اسلامی داشت. حضور ايشان در همايش‌های مختلف دينی و سخنرانی علمی در زمينه‌هايی نظير فقه، حديث و تفسير، حقوق، اقتصاد اسلامی و نيز شركت در گفت‌وگوهای بين‌الاديان و بين‌المذاهب اسلامی و بحث و گفت‌وگو با انديشمندان متخصص در مسائل مختلف، بر جامعيت اين عالم وارسته افزوده بود.

فقدان این عالم بزرگ اگرچه مصداق این حدیث شریف نبوی است که فرمودند: «إِذَا مَاتَ الْعَالِمُ الفَقِيهُ ثُلِمَ فِي الْإِسْلَامِ ثُلْمَةٌ لَا يَسُدُّهَا شَيءٌ» اما میراث ماندگار او که همان اندیشۀ این مردبزرگ است در اختیار ماست و با بررسی و تحلیل این آثار می‌توان به دغدغه‌های اسلامی و نظرات علمی او پی‌برد.

از آیت الله تسخیری آثار متعددی به جای مانده است که به خاطر گستردگی تجمیع و تدوین آنها با مشکلاتی همراه بود. پژوهشگاه مطالعات تقریبی وابسته به مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی برای تهیه مجموعه آثار این اندیشمند جهانی مراحل ذیل را طی کرد:

۱- شناسائی و گردآوری آثار

با توجه به گستردگی و پراکندگی آثار آیت الله تسخیری و عدم وجود دبیرخانه‌ای که متکفل گردآوری آثار ایشان باشد هیچ اطلاعات دقیقی نسبت به آثار ایشان وجود نداشت لذا اولین اقدام شناسائی آثار آیت الله تسخیری بود. بعد از شناسائی آثار آیت الله تسخیری جهت تهیۀ آثار با سازمان‌ها و موسسات علمی که به نحوی با آیت الله تسخیری همکاری داشتند و همچنین بستگان ایشان مرتبط شده و آثار تهيه شدند.

۲- پالایش آثار

آثار به دست آمده اگرچه به آیت الله تسخيری منتسب بودند ما در صدد این بودیم که اندیشۀ آیت‌الله تسخیری را در موضوعات متنوع و در قالب آثار علمی ایشان ارائه کنیم لذا از بین آثار منتسب فقط آثار علمی که به قلم خود ایشان نگارش یافته بود انتخاب شد و آثار ذیل در در موسوعه قرار نگرفت:

تالیفات بزرگانی همچون شهید آیت الله مطهری و آیت الله مصباح یزدی که توسط آیت الله تسخیری به عربی ترجمه شده بود.
آثاری علمی که آیت الله تسخيری صرفا برای آنها مقدمه نوشته بود.
آثار علمی که تحت اشراف آيت الله تسخیری نوشته شده بود.
یادداشت‌هایی که گاه در روزنامه‌ها و یا مجلات عمومی منتشر شده بود که بعضی از آنها نوشته آیت الله تسخیری و بعضی ديگر صرفا انتخاب بخشی از کتاب یکی از علمای جهان اسلام بود.
همچنین در فرآیند آماده‌سازی با مجموعه‌ای از نوشته‌های تکراری در بین آثار ایشان مواجه شدیم که از این موسوعه حذف شدند:

آثار تکراری منتشره در مجلات متعدد (گاه یک مقاله با تغییر کلی یا جزئی در عنوان در مجلات مختلف منتشر شده است)
تدوین بعضی از مقالات ایشات در ضمن یک کتاب: یکی از مشکلات آثار گردآوری شده از آیت الله تسخیری این بود که بعضی از کتاب‌های ایشان در واقع تجميع و تدوین مقالات منتشر شدۀ ایشان است لذا با توجه به اینکه زمان تألیف کتاب بعد از مقالات بوده و طبیعتا برای بار دوم مورد مطالعه و اصلاح آیت الله تسخیری قرار گرفته به آوردن کتاب اکتفاء شده و مقالات مستقل حذف شدند.
مکتوب شدن مطالب ایشان در همایش‌ها و نشست‌ها: بخش قابل توجهی از آنچه ایشان در همایش‌ها و نشست‌های علمی ارائه کرده و به صورت مکتوب منتشر شده بود قبل یا بعد از همایش به عنوان بخشی از یک کتاب یا مقاله از ایشان منتشر شده بود.

۳- دسته‌بندی آثار از جهت ساختاری و محتوائی

در گام بعدی براساس نوشته‌های آیت الله تسخیری ساختار فکری ایشان استخراج و براساس آن آثار دسته‌بندی شدند و همۀ مقالات و کتاب‌ها در هشت سر فصل کلی: علوم قرآنی، تفسیر، اندیشه اسلامی، تمدن اسلامی، سیاسی، اقتصادی، وحدت و تقریب، فقه و اصول فقه تنظیم شدند.

۴- ویراستاری و صفحه‌آرائی

با توجه به انتشار آثار آیت الله تسخیری در بازۀ زمانی طولانی توسط ناشرانی با سلایقی مختلف و در قالب‌های مختلف (مقاله و کتاب) آثار ایشان از استاندارد واحد برخوردار نبود و علاوه بر اینکه لازم بود همۀ آثار با استاندارد یکسان آماده شود ایرادات و اغلاط متعددی در آثار چاپ شده وجود داشت که نیاز بود این اغلاط اصلاح شود لذا یک دور همۀ آثار بازبینی و اصلاحات برروی آنها انجام گرفته و در پایان ویراستاری یکدست انجام گرفت و بعد از اتمام ویراستاری مجموعه آثار آیت الله تسخیری در ۱۲ جلد (حدوداً ۱۲ هزار صفحۀ ۳۰۰ کلمه‌ای) بر اساس استاندارد واحد صفحه‌آرائی و منتشر شد.

المجلد الاول: المقدمة والعلوم القرآن؛
المجلد الثاني: التفسیر؛
المجلدالثالث: العقیدة والحضارة؛
المجلد الرابع: الحضارة؛
المجلد الخامس: السیاسة؛
المجلد السادس: الاقتصاد؛
المجلدالسابع: الوحدة والتقریب؛
المجلد الثامن: الفقه؛
المجلد التاسع: الفقه؛
المجلد العاشر: الفقه؛
المجلد الحادي عشر: الفقه؛
المجلدالثاني عشر: الفقه واصول الفقه.