تسلیه المجالس و زینه المجالس«مقتل الحسین علیه السلام»

تسلیةُ المُجالس و زینةُ المَجالس کتابی ۲ جلدی به زبان عربی اثر محمد بن ابی طالب حسینی حائری، عالم قرن دهم هجری قمری که در شرح زندگانی پنج تن آل عبا(ع) نگاشته است. این کتاب به دلیل آنکه بخش مربوط به امام حسین(ع) (پنجم تا دهم) در آن مفصل‌تر است، به مقتل الحسین شهرت یافته است. نویسنده اثر خودش را ادیبانه و با فصاحت و بلاغت نگاشته است. علامه مجلسی در بحارالانوار بر این کتاب اعتماد کرده است.

درباره مولف

محمد بن ابی طالب حائری از خطبای شیعه است که در کرک شام متولد شده و به کربلا نقل مکان کرد. زمان دقیق ولادت و وفات او روشن نیست ولی در نیمه دوم قرن دهم مشغول تألیف کتاب بوده است. او آنگونه که در شرح حالی که در کتابش آورده مدتی در دمشق سکونت داشته و از سکونت در محل دشمنان اهل بیت اظهار ناراحتی کرده است. حائری قریحه شعری هم داشته، اشعاری از خود در این کتاب آورده و دیوان شعری نیز داشت.

مؤلف آثار علمی چندانی ندارد و آنچه در مقدمه کتاب اشاره کرده خطبه‌هایی است که با توجه به خطیب بودنش درباره اهل بیت می‌خوانده و آنها را در کتاب زینة المجالس هم درج کرده است.

نام کتاب

نام کتاب، طبق تصریح مؤلف در مقدمه آن، «تسلیةُ المُجالِسِ و زینَةُ المَجالس» است به معنای (تسلی‌بخش هم‌نشین‌ها و زینت‌بخش مجلس‌ها). اما از این کتاب با اسامی مختصر شده‌ای مثل تسلیة المجالس، یا زینة المجالس و نیز مقتل الإمام الحسین(ع) یاد شده است.

محتوا

نویسنده، کتاب را در ده مجلس تنظیم کرده که سه مجلس آن در جلد نخست و بقیه در جلد دوم آمده است. عنوان مجالس ده‌گانه که در واقع فصل‌های کتاب به شمار می‌رود، این‌چنین است:

مجلس اول در مظلومیت امام حسین(ع) و ثواب گریه بر او، مؤلف در ا دامه این مجلس به مناسبت، مصائب پیامبران را بیان کرده و شرحی از احوال برخی پیامبران را آورده است،
مجلس دوم زندگانی پیامبر(ص) با تکیه بر همراهی حضرت علی(ع) با او،
مجلس سوم فضائل و کرامات و شرحی از حوادث دوران زندگی امیرالمؤمنین(ع) و شهادت آن حضرت به اضافه مناقب حضرت زهرا(س) و ازدواج او با علی(ع)،
مجلس چهارم درباره زندگی و مناقب امام مجتبی(ع) و موضوع صلح امام حسن(ع) با معاویه،
مجلس پنجم تا دهم زندگی، مقتل و فضیلت زیارت امام حسین(ع).
نخستین مطلب کتاب نامه پیامبر(ص) به کسری پسر هرمز است که او را دعوت به پذیرش اسلام کرد ( اما بعد فأسلم تسلم، و إلّا فأذن بحرب من الله و رسوله، و السلام على من اتّبع الهدى. اما بعد، اسلام بياور تا به سلامت مانى، در غير اين صورت به خدا و رسول او اعلام جنگ كن. درود بر كسى كه راه هدايت پويد.) اما کسری نامه را پاره کرد و پیامبر را تهدید کرد و پیامبر هم او را نفرین کرد و او توسط فرزندش بشرویه کشته شد. 

پایان بخش کتاب توسل به خداوند و استغاثه به پیشگاه پرودگار از ظلم ظالمان و ستمگران هم عصر خویش است. ودر پایان نیز اشعاری از نویسنده ضمیمه کتاب شده است که مطلعش این است:
عبد لعزّ جلال مجدك يخضع‌ بيد التذلّل باب جودك يقرع‌
بنده تو در برابر عزت و جلال تو خاضع است و با خواری و ذلت بابِ جود تو را می کوبد.